Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych – wybór, kompetencje i wyzwania na 2024 r.

• 09.01.2024

• Autor: Katarzyna Stańczak

• analizy

Czteroletnia kadencja pełniącego obecnie obowiązki Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych Jana Nowaka minęła w maju ub. roku. Obecnie rozpoczął się wybór nowego Prezesa UODO. Prezesa Urzędu powołuje i odwołuje Sejm za zgodą Senatu.  W dniu 19 grudnia 2023 r. w Sejmie odbyła się debata z potencjalnymi kandydatami na ww. stanowisko. Spotkanie to  było dostępne dla organizacji społecznych i ekspertów, którym umożliwiono zadawanie merytorycznych pytań.  W wydarzeniu tym  wzięło udział 7 kandydatów. Spotkanie było transmitowane na żywo, z zapisem można się zapoznać na stronie internetowej Sejmu.

Sejm będzie dalej pracował nad oceną czterech kandydatur zgłoszonych przez kluby parlamentarne.  Jakuba Groszkowski   zgłoszony przez posłów z Klubu PIS, Konrad Komornicki i Andrzej Rybus-Tołłoczko zgłoszeni przez posłów z Klubu PSL – Trzecia Droga i Klubu Polska 2050 – Trzecia Droga. Czwartym kandydatem na fotel Prezesa UODO jest Mirosław Wróblewski zgłoszony przez posłów z Klubu Koalicja Obywatelska. Zgłoszeni kandydaci 9 stycznia br. staną przed Komisją  Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Z harmonogramu najbliższego posiedzenia Sejmu, które rozpocznie się 10 stycznia posłowie zadecydują, który z kandydatów zostanie wskazany jako nowy Prezes  UODO.

Wybór i kompetencje Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych

Zgodnie z ustawą z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych Prezesa UODO powołuje i odwołuje Sejm Rzeczypospolitej Polskiej za zgodą Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Kadencja Prezesa Urzędu trwa 4 lata, licząc od dnia złożenia ślubowania. Prezes Urzędu po upływie kadencji wykonuje swoje obowiązki do czasu objęcia stanowiska przez nowego Prezesa Urzędu. Co istotne ta sama osoba nie może być Prezesem Urzędu więcej niż przez dwie kadencje. Kadencja Prezesa Urzędu wygasa z chwilą jego śmierci, odwołania lub utraty obywatelstwa polskiego. Prezes Urzędu nie może należeć do partii politycznej.

Na stanowisko Prezesa UODO może być powołana osoba, która: jest obywatelem polskim, posiada wyższe wykształcenie, wyróżnia się wiedzą prawniczą i doświadczeniem z zakresu ochrony danych osobowych, korzysta z pełni praw publicznych, nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, posiada nieposzlakowaną opinię.[1]

Zadania organu nadzorczego możemy podzielić na zadania o charakterze nadzorczym, doradczym, edukacyjnym, współpracy z innymi organami nadzorczymi. Na szczególną uwagę zasługuje art. 57 RODO, który enumeratywnie wskazuje co należy do zadań organu nadzorczego. Są to m.in.;

• monitorowanie i egzekwowanie stosowania przepisów z zakresu ochrony danych osobowych;
• upowszechnianie w społeczeństwie wiedzy o ryzyku, przepisach, zabezpieczeniach i prawach związanych z przetwarzaniem oraz rozumienie tych zjawisk;
• upowszechnianie wśród administratorów i podmiotów przetwarzających wiedzy o ochronie danych osobowych;
• rozpatrywanie skarg osób, których dane dotyczą;
• współpraca z innymi organami nadzorczymi, w tym dzielenie się informacjami w celu zapewnienia spójnego stosowania i egzekwowania RODO;
• prowadzenie postępowań w sprawie stosowania RODO;
• zatwierdzanie wiążących reguł korporacyjnych.

Przed nowym Prezesem UODO czeka wiele wyzwań. W trackie debaty potencjalni kandydaci wskazywali między innymi na konieczność wzmocnienia roli UODO zarówno na poziomie krajowym,  jak i europejskim.

Rynek oczekuje, że nowy Prezes UODO zajmie  się także współpracą z inspektorami ochrony danych oraz  administratorami w celu wypracowania standardów i praktyk zmierzających do osiągniecia zgodności organizacji jakie oni reprezentują z RODO. Niewątpliwie niezbędne będą w tym zakresie akcje edukacyjne, spotkania branżowe, konferencje mające na agendzie zagadnienia nie ograniczające się wyłącznie do obszaru ochrony danych osobowych, ale i  bezpieczeństwo przetwarzanych informacji oraz rolę sztucznej inteligencji.

[1] Art. 34 Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych.

Autor

Katarzyna Stańczak

Prawnik, specjalista z zakresu prawa ochrony danych osobowych. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
w Warszawie. Ukończyła na tym samym uniwersytecie studia podyplomowe na kierunku Ochrona danych osobowych i informacji niejawnych. Od 2018 roku wykładowca na studiach podyplomowych
na kierunku Inspektor Ochrony Danych w Wyższej Szkole Bankowej w Toruniu oraz Bydgoszczy.
Doświadczenie w zakresu prawa ochrony danych osobowych nabyła w jednej z wiodących warszawskich kancelarii prawnych oraz w kilku firmach konsultingowych. Doradzała klientom m.in.
z branży produkcyjnej, budowlanej, medycznej oraz pożyczkowej. Wspierała wdrożenie RODO w organizacjach pozarządowych działających na terenie Warszawy. Autorka artykułów branżowych oraz uczestnik licznych wydarzeń poświęconych ochronie danych osobowych.