Naruszenie prawa do ochrony danych osobowych – skarga do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy pozew do sądu ? – cz. 2.

• 12.02.2020

• Autor: Michał Madecki

• prawa podmiotów danych

Ustawa z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych doprecyzowuje przepisy RODO w zakresie odpowiedzialności cywilnej z tytułu naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych.  Jak zostało wskazane w poprzedniej części artykułu, w zakresie nieuregulowanym przepisami RODO, do roszczeń z tytułu naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych należy stosować przepisy kodeksu cywilnego. Samo postępowanie przed sądem regulowane jest przepisami ustawy o ochronie danych osobowych, natomiast w zakresie nieuregulowanym w ustawie – przepisami kodeksu postepowania cywilnego (na podst. art. 100 ustawy o ochronie danych osobowych).

Sądem właściwym do spraw roszczeń z tytułu naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych jest, na podst. art. 93 ustawy o ochronie danych osobowych, sąd okręgowy. Pozew podlega opłacie stałej w wysokości 600 zł. Zgodnie z art. 79 ust. 2 RODO, pozew można złożyć albo przed sąd właściwy dla siedziby administratora lub podmiotu przetwarzającego, albo przed sądem właściwym dla miejsca stałego pobytu osoby, której dane dotyczą, co jest korzystnym rozwiązaniem dla podmiotów danych.

Ustawodawca był świadomy możliwości zbiegu skierowania roszczenia do sądu jak i skargi do Prezesa UODO w związku z tym samym naruszeniem przepisów o ochronie danych osobowych, dlatego wprowadził przepisy regulujące takie sytuacje. Sąd oraz Prezes UODO mają obowiązek wzajemnego przekazywania sobie informacji związanych z toczącymi się lub zakończonymi postępowaniami dotyczącymi tego samego naruszenia (art. 94 ustawy o ochronie danych osobowych).

Zgodnie z art. 95 tej ustawy, sąd zawiesza postępowanie, jeśli w odniesieniu do tego samego naruszenia została już wszczęta sprawa przed Prezesem UODO. Jest to niejako przyznanie pierwszeństwa zbadania sprawy specjalistycznemu organowi w drodze postępowania administracyjnego. Warto zauważyć, że w związku z dużą liczbą skarg kierowanych do Prezesa UODO, niektóre sprawy wiele miesięcy czekały na podjęcie działań przez Urząd. Dodatkowo, odwołanie od decyzji Prezesa UODO kieruje się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, gdzie postępowanie może również długo trwać, zatem sprawy o zadośćuczynienie będą zawieszone przed sądami cywilnymi aż do prawomocnego zakończenia postępowania przed sądem administracyjnym. Z uwagi na długi okres oczekiwania na prawomocne orzeczenie warto rozważyć, zwłaszcza w przypadku, gdy zależy nam przede wszystkich na uzyskaniu zadośćuczynienia, czy skarga do Prezesa UODO nie wydłuży zbytnio całej procedury. I czy bardziej korzystnym nie będzie skierowanie sprawy od razu na drogę postępowania cywilnego, pomijając składanie skargi do PUODO.

Zgodnie z art. 96 ustawy, sąd umorzy postępowanie w zakresie, w jakim wcześniejsza decyzja PUODO uwzględniła roszczenie dochodzone przed sądem. Przepis ten nie dotyczy jednak roszczeń o odszkodowanie, ponieważ Prezes UODO nie ma uprawnienia do przyznania odszkodowań pieniężnych osobom, których prawa do ochrony danych osobowych zostały naruszone.

Polska ustawa określa również związanie sądu decyzjami PUODO, ponieważ zgodnie z art. 97 wspomnianej ustawy, ustalenie w drodze decyzji przez Prezesa UODO naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych wiąże sąd cywilny, zatem uzyskanie pozytywnej dla nas decyzji PUODO o naruszeniu naszych praw zmniejsza ilość elementów, które trzeba będzie udowodnić przed sądem cywilnym. Warto jednak zauważyć, że w powyższym przepisie mowa jedynie o związaniu sądu „ustaleniem w drodze decyzji przez Prezesa UODO naruszenia przepisów”, zatem taka decyzja PUODO, która nie stwierdza żadnych naruszeń, nie wiąże sądu i będzie on mógł zająć odmienne stanowisko niż urząd i stwierdzić naruszenie przepisów tam, gdzie Prezes UODO naruszenia się nie dopatrzył.

Podsumowując, w przypadku naruszenia naszych praw do ochrony danych osobowych należy się przede wszystkim zastanowić, na czym nam zależy. Jeśli najbardziej istotne jest dla nas przywrócenie stanu zgodnego z prawem oraz ewentualne nałożenie kary finansowej na administratora, należy złożyć skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Jednak gdy ponieśliśmy krzywdę wskutek naruszenia naszych praw, warto zastanowić się od razu nad złożeniem pozwu do sądu cywilnego. Sprawa znajdzie wtedy rozstrzygnięcie o wiele krócej, niż w przypadku, gdy uprzednio złożymy skargę do PUODO. Sąd cywilny może również przywrócić stan zgodny z prawem, np. nakazać zaprzestanie administratorowi niezgodnego z prawem udostępniania innym naszych danych, dodatkowo ma możliwość przyznania zadośćuczynienia, stosownie do wielkości poniesionej krzywdy.

Wdrożenie RODO – oferta cenowa

Zewnętrzny Inspektor Ochrony Danych

Audyt RODO

Autor

Michał Madecki

Doświadczenie zawodowe zdobywał podczas pracy w Urzędzie Ochronie Danych Osobowych oraz kancelariach prawnych specjalizujących się w prawie ochrony danych osobowych, e-privacy, prawie własności intelektualnej, e-commerce, prawie pracy oraz obsłudze prawnej spółek handlowych. Brał udział w opiniowaniu projektów aktów prawnych z punktu widzenia przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.